Goei Botter uit Drunen
Van 1920 tot 1965 werkte Mari van Hulten (1904-1987) bij de Coöperatieve Eerste Langstraatsche Stoomzuivelfabriek in Drunen. Hij begon er als hulpkracht op 16-jarige leeftijd en werd directeur in 1942. Hij stichtte een gezin met 13 kinderen, waaronder Sjef (1940). Die laatste heeft het verhaal van zijn vader beschreven in Goei Botter, Een leven in dienst van de boeren.
Dit mooi geïllustreerde boek is familie-, dorps- en zuivelgeschiedenis ineen. We lezen over de oprichting van een boterij in Drunen in 1905; een handkrachtfabriek met 39 leden en 160 koeien.
De vader van de hoofdpersoon, Toon van Hulten, is geen lid want moeder Mie hecht er aan zelf boter te blijven maken.
Maar al na één jaar veranderen ze van mening als de fabriek een succes blijkt en wordt omgebouwd tot stoomzuivelfabriek. In 1916 sluiten de leden van de Boterij in Elshout (1906) zich aan bij de fabriek in Drunen die dan zijn lange naam krijgt. Als Mari van Hulten er gaat werken, telt de fabriek inmiddels 450 leden die 3,5 miljoen kilo melk leveren in 1920.
Sjef van Hulten schrijft over de naamgeving van Noord-Brabantse fabrieken (vaak een parochieheilige), over het werk op de boterfabriek (de ‘boterkletser’ kneedde de kluiten), de ‘roomkar’, waarmee de melk naar ‘het roomfabriek’ werd vervoerd en de ondermelk die ‘fiets’ werd genoemd.
In de na-oorlogse tijd groeit de melkaanvoer snel, tot 7 miljoen kg in 1954. Het gouden jubileum in 1955 wordt drie dagen lang gevierd. Niet lang daarna blijkt dat samenwerking of fusie met andere fabrieken noodzakelijk is. In 1965 volg de sluiting na een fusie met zuivelfabriek Sint Jan in Den Bosch.
Naast deze zuivelgeschiedenis vertelt Sjef van Hulten over de rol die zijn vader speelde in het verenigingsleven en welke rol de katholieke kerk speelde in zijn leven. Daarbij maakt hij onder meer gebruik van teksten van gedichten en liederen die familieleden opvoerden bij feestelijke gelegenheden. Zo brengt hij het wel en wee van een Drunense familie heel dichtbij.
Goei Botter is te bestellen via www.boterfabriekdrunen.nl (€ 15,95 excl. verzendkosten).
19-11-2014