De onlangs overleden Dirk van den Broek (1924-2020) begon als melkman. Zoals vele melkventers kwam hij uit een boerenfamilie. Zijn vader was melkveehouder in de buurt die nu bij Amsterdam-West hoort. Eind jaren dertig ging hij de melk van zijn vaders boerderij in de stad verkopen. Hij reed met paard en wagen en tapte melk en karnemelk uit melkbussen (zie foto). Op de wagen stond de tekst: Denkt om uw gezondheid – drink alleen melk van TBC-vrij vee – Rechtstreeks van boerderij Eureka - Melk 9 ct per liter en 25 ct voor drie liter. Karnemelk 5 ct. In plaats van een lagere prijs gaf hij zijn klanten ‘een scheutje meer’ om concurrerend te zijn.
In 1942 begon hij een melkwinkel aan het Mercatorplein in Amsterdam. Omdat hij nog niet meerderjarig was, moest hij van de kantonrechter toestemming krijgen om een zaak te drijven.
In 1948 introduceerde hij in zijn winkel het fenomeen zelfbediening. Zijn eerste supermarkt opende hij in 1952. Met zijn supermarkten onderscheidde hij zich door lage prijzen. Hij begon zelfs een actie tegen merkfabrikanten die hem hogere prijzen wilden voorschrijven.
Dirk van den Broek keerde terug naar de melk toen hij in de jaren 80 namens de organisatie van supermarkten lid werd van het bestuur van het Productschap Zuivel. Ook daarin onderscheidde hij zich met afwijkende standpunten. Toen de zuivelindustrie in 1977 de melkprijzen wilde verhogen
dreigde hij in de openbare vergadering van het Productschap dat de supermarkten naar leveranciers in het buitenland zouden uitwijken. Zijn zoons hadden hem inmiddels opgevolgd in zijn onderneming, maar bij het Productschap liet hij nog jaren zijn mening met Amsterdamse tongval horen.
(Bronnen: www.dirk.nl; amsterdam.nl; buurtwinkels.amsterdammuseum.nl; Financieel Dagblad; Provinciale Zeeuwse Courant)
17-4-2020