De eeuw van Van Grieken

Op 16 november 2010 werd door Harry J. van Grieken zijn boek gepresenteerd over de geschiedenis van de familie van Grieken en hun zuivelbedrijf in Den Haag onder de titel “OVER LEVEN IN DE MELK en daarnaast”. Voor de presentatie was VNO-NCW in de Malietoren gastheer uit erkentelijkheid voor zijn bestuurlijke activiteit voor meer dan dertig jaar bij NCW en haar rechtsvoorgangers. In het boek, met een voorwoord van Ruud Lubbers, wordt een relaas gegeven van de gebeurtenissen van bijna een eeuw in het familiemelkbedrijf van Grieken. Het bijzondere van het boek is dat het een zeer persoonlijk verhaal is geworden van Harry van Grieken over familiebedrijf, zijn familie, zijn katholiek geloof en het tijdsbeeld waarin dit heeft plaats gevonden. Harry van Grieken beschrijft vele details waarmee hij een boeiend verhaal neerzet over het melkbedrijf maar mogelijk nog meer over zichzelf.

Nederland heeft in totaal, afhankelijk van de gehanteerde definitie, ongeveer 2000 zuivelfabriekjes en -fabrieken gekend. In de loop der tijd zijn ze, op een vijftigtal na, alle verdwenen. Verschillende oorzaken, die zich in de loop van de tijd voordeden, liggen daaraan ten grondslag: de wereldoorlogen, de crisis in de jaren dertig, de standaardisatieplicht op 2,5% vet 1941, de wijziging in melkafzet van slijter naar grootwinkelbedrijf, de grote investeringen nodig voor verpakkingslijnen en modernisering van de technologie en het verlies van ca. 25% van de grondstof door de invoering van de melkquotering in 1984. Het was daarom logisch dat bedrijven fuseerden, saneerden en verdwenen; kostprijsvoordelen door schaalvergroting was daarbij de drijvende kracht. Het is interessant te constateren dat de blijvers meestal werden geleid door directeuren met een uitgesproken en sterk karakter. Ondanks het feit dat het logisch leek dat ze zouden worden opgenomen in een groter verband, bleven ze zelfstandig. Zo ook van Grieken. Het boek lezende wordt duidelijk waarom van Grieken zo lang de zelfstandigheid heeft kunnen bewaren. Als redenen daarvoor kunnen worden genoemd de sterke binding met de melkleveranciers, de nieuwe fabrieken in 1938 en 1957 en de innovatieve kracht op momenten dat het was vereist. De auteur Harry van Grieken heeft, in zijn boek, het bewijs geleverd dat hij beschikt over een uitgesproken en sterk karakter. Jos Lankveld.